Vergi Usul Kanunun 313 maddesi hükmü gereği işletmede bir yıldan fazla kullanılan ve yıpranmaya, aşınmaya veya kıymetten düşmeye maruz bulunan gayrimenkullerle 269’uncu madde gereğince gayrimenkul gibi değerlenen iktisadi kıymetlerin, alet, edavat, mefruşat, demirbaş ve sinema filmlerinin birinci kısımdaki esaslara göre tespit edilen değerinin bu Kanun hükümlerine göre yok edilmesi amortisman mevzuunu teşkil etmektedir.

Kanunun 313. Maddesi hükmü gereği hesaplanacak amortisman da uygulanacak yöntemlere yine aynı kanunun  315 ve mükerrer 315. maddelerinde yer verilmiştir.

Vergi Usul Kanunu 315. maddesinde belirtilen normal amortisman yöntemine göre, amortismana tabi iktisadi kıymetler için Maliye Bakanlığınca belirlenen oranlar üzerinden her yıl eşit oran ve tutarda amortisman ayrılmaktadır. Bu yöntem, duran varlıkların her yıl eşit oranda yıprandığı varsayımına dayanmaktadır.

Vergi Usul Kanunu mükerrer 315. Maddesi gereği azalan bakiyeler usulüyle amortismanda bilanço esasına göre defter tutan işletmeler, bu yöntemle yıllık amortisman tutarı, önceki yıllarda ayrılan birikmiş amortismanlar, varlığın maliyet değerinden düşülerek kalan değer üzerinden hesaplanmaktadır.  Amortisman oranı ise % 50’yi geçmemek üzere Maliye Bakanlığınca belirlenen oranlarının iki katı olarak belirlenir. Varlığın ekonomik ömrünün son yılında kalan değer, o yıl tamamen itfa edilir. Bu yöntem, amortismana tabi duran varlıkların maliyetinin ilk yıllarda daha fazla, son yıllarda daha az tutarda yok edilmesini sağlar.

Yukarıda belirtildiği üzere VUK’nun mükerrer 315. maddesinde yer alan hüküm gereği azalan bakiyeler amortisman yönteminden sadece bilanço esasına göre defter tutan işletmeler   faydalanabilmektedir. Oysaki GVK 66. maddesine göre Serbest Meslek Erbabı sayılan mükelleflerin kazanç tespiti yine GVK 67. maddesine göre Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre tuttukları Serbest Meslek Kazanç Defteri’ne istinaden tespit ederler.   Bu nedenle de Serbest Meslek  mükellefleri duran varlıkları için azalan bakiyeler yöntemine göre amortisman hesaplayamamaktadır.

İsmail KÖKBULUT

Yeminli Mali Müşavir

Yoruma Kapalı.